Portali
Edhe pse shtet muslimane ne ditet e sotme nuk jane ne aq sy te mire, hitoria flet ndryshe. Ja disa nga shpikjet qe jane bere pikerisht nga shtetet muslimane.
1. Hirurgjia afer 1000 vjet p.e.s doktori i famshem Al Zahrawi e publikoi enciklopedine ilustrative per hirurgji prej 1500 faqesh, e cila ne Evrope u perdor per 500 vjetet e ardhshem. Al Zahrawi njihet dhe me disa nga operacionet e para qe jane bere.
2. Kafe Pija pa te cilen shumica e njerzve nuk mund te kalojne diten, per here te pare u paraqit ne Jemen. Gjate diteve te punes eshte pire per te ndihmuar njerzit te jene te zgjuar gjate lutjeve te nates. Pastaj e kane tranferuar ne Kairo dhe eshte perhapur shume shpejt neper vendet muslimane. Ne shekullin e 13 ka aritur ne Turqi ndersa ne Evrope ne shekullin e 16 nepermjet tregtareve venecijan.
3. Makinat Fuluturuse Shpikesi Abbas ibn Firnas ka qen njeriu i pare i cili ka bere nje send i cili me te vertet ka fuluturuar. Ne shekullin e 9 ai ka dizajnuar nje konstrukcion i cili ka ngjare ne nje zog. Ne perpjekjen e tij te famshme afer Kordobes te Spanjes ai ka fluturar, por per nje koge te shkurter eshte rezuar dhe ka vrare shpinen. Dizajni i tij ka qene inspirim per zbuluesin dhe artsistin italian Leonardo Da Vinci.
4. Universiteti Ne vitin 859 princesha Fatima al-Fihri ka hapur universitetin e pare i cili ka dhene diplloma ne qytetin Fezu te Marokos. Motra e saj e cila ka hapur nje xhami te cilen e kane perdorur edhe si shkolle. Sot, pas 1200 vjet ende funksionon, vetem per te rikujtuar njerzit se dituria dhe shkollimi eshte nje tradite muslimane.
5. Algjebra Ky termin vjen ne traktati matemarikor i Persise me erin Kitab al-Jabr Wa I-Mugabala e cila ka lindur ne shekullin e 9. E ndertuar sipas sistemit Hindu dhe Grek, algjebra ka qen sistemi i vetem per numbra dhe gjeometri.
6. Optika Shume nga zbulimet qe kane te bejne me optiken vine nga bota muslimane. Reth vitit 1000 al-Hatiham ka vertetuar se njerzit shohin objektet nga reflektimi qe ben drita ne to dhe shkon te syri i tyre. Me ate ai ka zruar teorite e Euklidit dhe Ptolomejit te cilet kane menduar se vet syri i njeriut emiton driten.
7. Muzika Shume nga muzikantet musliman kane pasur nje ndikim te madh ne Evrope. Disa nga instrumentat qe kane aritur nga Lindja e Mesme jane Lyra dhe Rehab paraardhesi i vilolines moderne. Shkallat moderne te muzikes gjithashtu kane prejardhje nga alfabeti arab.
8. Brusha e dhembeve Thuhet se Muhameti vet eshte ai i cili i pari e ka popullarizuar perdorimin e brushes te dhembeve reth vitit 600. Duke perdorur degen e nje pe Meswak, ai ka pastruar dhembet dhe ka freskuar frymen. Supstanca te ngjajshme me Meswak sot perdoren ne pastat e dhembeve.
9. Lost Shume nga gjerat qe perdoren ne automatiken moderne, per here te pare jane shfrytzuar ne vendet muslimane. Duke kthyer levizjen rotulluese ne linare losti ka mundsuar ngritjen e lehte te sendeve te renda. Kjo teknologji eshte zbuluar nga Al-Jazari ne shekullin e 12, dhe per nje kohe te shkurter eshte perhapur ne gjith boten.
10. Spitali Spitalet te cilat i njohim sot, me personal dhe salla speciale vine nga Egjipti (Shekulli i 9). Qendra e pare e ketij lloji ka qene spitali Ahmad ibn Tulun e hapur ne vitin 876 ne Kairo. Ky institucion ka siguruar sherim falas per te gjith te cilet ka qene e nevojshme, e cila eshte bazuar ne traditen muslimane ne te cilen duhet te kujdesesh per te semuret. Nga Kairoja keto qendra pastaj jane perhaput ne vendet muslimane.
1. Hirurgjia afer 1000 vjet p.e.s doktori i famshem Al Zahrawi e publikoi enciklopedine ilustrative per hirurgji prej 1500 faqesh, e cila ne Evrope u perdor per 500 vjetet e ardhshem. Al Zahrawi njihet dhe me disa nga operacionet e para qe jane bere.
2. Kafe Pija pa te cilen shumica e njerzve nuk mund te kalojne diten, per here te pare u paraqit ne Jemen. Gjate diteve te punes eshte pire per te ndihmuar njerzit te jene te zgjuar gjate lutjeve te nates. Pastaj e kane tranferuar ne Kairo dhe eshte perhapur shume shpejt neper vendet muslimane. Ne shekullin e 13 ka aritur ne Turqi ndersa ne Evrope ne shekullin e 16 nepermjet tregtareve venecijan.
3. Makinat Fuluturuse Shpikesi Abbas ibn Firnas ka qen njeriu i pare i cili ka bere nje send i cili me te vertet ka fuluturuar. Ne shekullin e 9 ai ka dizajnuar nje konstrukcion i cili ka ngjare ne nje zog. Ne perpjekjen e tij te famshme afer Kordobes te Spanjes ai ka fluturar, por per nje koge te shkurter eshte rezuar dhe ka vrare shpinen. Dizajni i tij ka qene inspirim per zbuluesin dhe artsistin italian Leonardo Da Vinci.
4. Universiteti Ne vitin 859 princesha Fatima al-Fihri ka hapur universitetin e pare i cili ka dhene diplloma ne qytetin Fezu te Marokos. Motra e saj e cila ka hapur nje xhami te cilen e kane perdorur edhe si shkolle. Sot, pas 1200 vjet ende funksionon, vetem per te rikujtuar njerzit se dituria dhe shkollimi eshte nje tradite muslimane.
5. Algjebra Ky termin vjen ne traktati matemarikor i Persise me erin Kitab al-Jabr Wa I-Mugabala e cila ka lindur ne shekullin e 9. E ndertuar sipas sistemit Hindu dhe Grek, algjebra ka qen sistemi i vetem per numbra dhe gjeometri.
6. Optika Shume nga zbulimet qe kane te bejne me optiken vine nga bota muslimane. Reth vitit 1000 al-Hatiham ka vertetuar se njerzit shohin objektet nga reflektimi qe ben drita ne to dhe shkon te syri i tyre. Me ate ai ka zruar teorite e Euklidit dhe Ptolomejit te cilet kane menduar se vet syri i njeriut emiton driten.
7. Muzika Shume nga muzikantet musliman kane pasur nje ndikim te madh ne Evrope. Disa nga instrumentat qe kane aritur nga Lindja e Mesme jane Lyra dhe Rehab paraardhesi i vilolines moderne. Shkallat moderne te muzikes gjithashtu kane prejardhje nga alfabeti arab.
8. Brusha e dhembeve Thuhet se Muhameti vet eshte ai i cili i pari e ka popullarizuar perdorimin e brushes te dhembeve reth vitit 600. Duke perdorur degen e nje pe Meswak, ai ka pastruar dhembet dhe ka freskuar frymen. Supstanca te ngjajshme me Meswak sot perdoren ne pastat e dhembeve.
9. Lost Shume nga gjerat qe perdoren ne automatiken moderne, per here te pare jane shfrytzuar ne vendet muslimane. Duke kthyer levizjen rotulluese ne linare losti ka mundsuar ngritjen e lehte te sendeve te renda. Kjo teknologji eshte zbuluar nga Al-Jazari ne shekullin e 12, dhe per nje kohe te shkurter eshte perhapur ne gjith boten.
10. Spitali Spitalet te cilat i njohim sot, me personal dhe salla speciale vine nga Egjipti (Shekulli i 9). Qendra e pare e ketij lloji ka qene spitali Ahmad ibn Tulun e hapur ne vitin 876 ne Kairo. Ky institucion ka siguruar sherim falas per te gjith te cilet ka qene e nevojshme, e cila eshte bazuar ne traditen muslimane ne te cilen duhet te kujdesesh per te semuret. Nga Kairoja keto qendra pastaj jane perhaput ne vendet muslimane.
No Comment.