Mrekullite e humbura

Shumë prej anijeve të mbytura më të famshme të botës, varret dhe reliktet e historisë ende mbeten mister.


Tani që rreth 1500 satelitë aktivë ndodhen në orbitën e Tokës dhe popullsia njerëzore po i afrohet 7 miliardëshit, ju ndoshta mendoni se çdo gjë me vlerë në planet do të ishte zbuluar deri më sot.


Por objektet më të famshme të historisë, që nga "Grali i shenjtë", murali i Da Vincit dhe aeroplani i humbur i Amelia Earhart, ende mbeten të zbulohen.


Diku larg bregdetit të Kolumbisë qëndron "San Jose", një galion i fundosur spanjoll që mendohet se mban më shumë se 1 miliard dollarë pasuri. Arkeologët kanë shpenzuar dekada gërmime nën diellin përvëlues në kërkim të varrit të humbur të mbretëreshës Nefertiti të Egjiptit.


Dhe që në mes të shekullit të 16-të, askush s'e ka parë muralen e Leonardo da Vincit, të cilin shumë prej bashkëkohësve e konsiderojnë kryevepra e tij më e madhe.


Gazeta "The Wall Street Journal" ju tregon për disa prej tyre, arsyeja pse ndodhen në fillim të listës së objekteve më të kërkuara dhe se kush i kërkon. Jennifer Saranow është "gjashtarja" e teknologjisë së lartë që po kërkon disa prej tyre. Falë teknologjisë së lartë të kërkimit kjo do të jetë më lehtë në ditën e sotme.


Gjatë viteve të fundit, një ushtri në rritje historianësh, arkeologësh dhe gjahtarësh thesaresh kanë mbledhur shuma të mëdha parash dhe kanë vënë në punë këtë teknologji në kërkim të këtyre thesareve, por edhe të të tjerave.


Maury Kravitz, një avokat 75-vjeçar në pension dhe tregtar nga Highland Park, Illinois, ka kaluar 15 vitet e fundit dhe ka shpenzuar 3 deri në 4 milionë dollarë, duke kërkuar në Mongolinë veri-qendrore varrin e Genghis Khan.


Roger "Woody" Peard, 53-vjeçar nga Lake Tahoe, Kalifornia, beson se aeroplani i Amelia Earhart-it, "Electra 10-E", i cili u zhduk mbi Paqësorin jugor në vitin 1937, u rrëzua për shkak të një përplasjeje në ajër dhe u gropos në një bazë ushtarake japoneze në ishull Marshall.


Ai ka mbledhur rreth 30 mijë dollarë fonde për ekspeditën që do të përdorë një radar që penetron në tokë për ta provuar teorinë e tij. "Askush s'më beson", thotë ai.


Eksploruesit edhe kanë patur sukses. Majin e kaluar, "Odyssey Marine Exploration Inc.", një firmë kërkimi nën ujë, njoftoi se kishte gjetur një anije të mbytur të erës koloniale të quajtur "Black Swan" (Mjellma e zezë) dhe nxori rreth 500 mijë monedha argjendi.


Në vitin 1985, një skuadër kërkuesish gjeti dhe filmoi mbeturinat e Titaniku, ndërsa në vitin 1992, imazhet satelitore ndihmuan një tjetër grup të lokalizojë atë që besonin se ishte krahina legjendare e humbur e Ubar-it, të cilin Lawrence i Arabisë e quajti "Altantiku i rërave".


Një kërkues thotë se ka zbuluar thesarin nga anija e famshme e mbytur "Flor de la Mar", pranë bregut të Indonezisë, ndërsa një profesor nga Teksasi pretendon se ka blerë një ashkël nga Kryqi i Vërtetë, kryqi që u përdor për të kryqëzuar Jezusin, për 1500 dollarë në "eBay".


Tradicionalisht, gjahu për thesaret joakademike financohet nga grupe investitorësh që kërkojnë shpërblime në shkëmbim, duke shitur të drejtat e medias dhe duke ndarë çdo thesar. "Odyssey Marine", kompania më e madhe e llojit të saj, u bë kapital në vitin 1997.


Kompania ka një kapital tregu prej 300 milionë dollarësh dhe vitin e kaluar kishte 5.06 milionë dollarë të ardhura. Por teknologjia po hap shumë mundësi në këtë fushë.


Duke përdorur "Global Positioning System", kërkuesit mund ta kuptojnë më mirë ku të kërkojnë. Komunikimet pa kabllo i lejojnë kërkuesve të ndajnë dhe të analizojnë informacion nga vend të largëta.


Fotografitë satelitore sugjerojnë qytete të lashta dhe rrugë tregtare, ndërsa pajisjet e fundit përdorin sinjalet e radarëve, sensorët magnetikë dhe pulset elektrike për të aftësuar kërkuesit të shohin gjërat nën ujë, të cilat 5 vite më parë ishin të padukshme.


Shumë teknika të tilla janë në dispozicion të kujtdo sot", thotë W.Fredrick Limp, drejtori i Universitetit të Arkansasit për Qendrën e Teknologjive të Avancuara.


Porcher Taylor III, një profesor nga Universiteti në Richmond, ka shpenzuar gati një dekadë duke analizuar imazhe të detajuara nga satelitët të një anomalie mbi malin Ararat të Turqisë, për të cilën beson se është Arka e Noesë.


Në Majami, fotografi Ulf Erlingsson, kohët e fundit përdori softuerë hartash të teknologjisë së lartë për të treguar ngjashmërinë mes Irlandës dhe përshkrimeve të Platonit për Altantis (Zoti Erlingsson beson se përshkrimet e Platonit u frymëzuan nga një ishull në detin e Veriut). Në disa raste, të pasurit janë ata që financojnë kërkimet.


Për të gjetur nëndetësen në të cilën u vdiq babai gjatë Luftës së Dytë Botërore, tre vëllezër kohët e fundit morën me qera dy kompani eksplorimi nën ujë për ta kërkuar (lundra "USS Grunion" u identifikuar gushtin e kaluar).


Për 30 mijë dollarë, gjahtarët individual të thesareve mund të blejnë sensorë nëntokësorë apo të marrin me qera një anije nënujore kërkimi për një ditë.


Gjatë viteve të fundit, arkeologët, historianët dhe qeveritë kanë shprehur shqetësimin se shumë thesare nënujore janë plaçkë e grabitur, me shumë pak interes për të dhënat historike.


Nën ligjin tradicional, që drejton vendet arkeologjike nënujore në ujërat ndërkombëtare, gjetësit janë mbajtësit dhe rikuperuesit marrin kompensim.


Por qeveritë nuk lëshojnë pe - "Odyssey Marine" është në një betejë ligjore me Spanjën për "Mjellmën e zezë".