Psikologjia e aplikuar ...

Psikologët kanë interesim të shprehur të përbashkët për sjelljen, por mund të
dallohen shumë mes veti.

Disa psikologë në radhë të parë janë të angazhuar në hulumtime themelore (që ndonjëherë quhen bazike ose teorike apo hulumtime të pastra).

Hulumtimet themelore nuk kanë aplikim të drejtpërdrejtë në problemet personale
ose shoqërore, prandaj për këtë arsye konsiderohen hulumtime që kanë vetveten për
qëllim.

Psikologët e tjerë merren me hulumtime aplikative, që i dedikohen kërkimit të zgjidhjeve për problemet specifike personale ose shoqërore. Megjithëse hulumtimet themelore nxiten nga kurreshtja dhe dëshira për dije dhe mirëkuptim, hulumtimet e sotme themelore shpeshherë përmirësojnë mënyrën e nesërme të jetesës.

Për shembull, hulumtimet themelore të të mësuarit dhe të motivimit të kryera ndaj kafshëve në fillim të këtij shekulli kanë gjetur një aplikim të gjerë në sistemet e sotme shkollore. Hulumtimet themelore të veprimit të sistemit nervor i kanë zgjeruar njohuritë mbi çrregullimet siç janë epilepsia, sëmundja e Parkinsonit, sëmundja e Alzheimerit.

Shumë psikologë nuk janë inkuadruar në kurrfarë hulumtimesh. Në vend të kësaj, ata aplikojnë njohuritë psikologjike që t'ju ndihmojnë njerëzve të ndryshojnë sjelljen e vet në mënyrë që të mund t'i arrijnë në mënyrë më të efektshme qëllimet e veta.

Psikologë të shumtë merren kryesisht me mësim. Ata i zgjerojnë njohuritë psikologjike
në klasë, seminare dhe punishte të ndryshme.

Mirëpo, të shumtë janë psikologët e inkuadruar në të gjitha këto aktivitete: hulumtim, këshillim dhe mësim. Për shembull, profesorët e psikologjisë zakonisht zbatojnë hulumtime të pastra ose të aplikuara, u japin këshilla klientëve individualë ose industrialë dhe i mësojnë.

Psikologët klinikë dhe psikologët këshillëdhënës

Psikologët klinikë u ndihmojnë njerëzve që kanë probleme psikologjike në
përshtatjen ndaj kërkesave jetësore. Problemet e klientëve mund të shkojnë nga ankthi
dhe depresioni, vështirësitë në jetën seksuale e deri te humbja e qëllimeve jetësore.
Psikologët klinikë i vlerësojnë problemet me anë të intervistave strukturore dhe të
testeve psikologjike. U ndihmojnë klientëve të vet në zgjidhjen e problemeve të tyre dhe
në ndryshimin e sjelljes së papërshtatshme me aplikimin e psikoterapisë dhe të
terapisë biheviorale.

Psikologët shkollorë dhe arsimorë

Psikologët shkollorë janë të punësuar në sistemin shkollor dhe u ndihmojnë
atyre që kanë të bëjnë me problemet që e pengojnë të mësuarit. Problemet e tilla
përfshijnë problemet sociale dhe familjare, problemet emocionale dhe vështërsitë
specifike të të mësuarit. Psikologu shkollor i konstaton problemet e nxënësve me anë të
intervistës me mësuesit, prindërit dhe vetë nxënësit.

Psikologët zhvillimor

Psikologët zhvillimor i studiojnë ndryshimet - trupore, emocionale, kognitive dhe
sociale - që ndodhin gjatë tërë jetës. Ata përpiqen të veçojnë ndikimin relativ të
trashëgimisë (natyrës) nga rrethina (edukimi) në zhvillim. Psikologët zhvillimor zbatojnë
hulumtime mbi ndikimin e përdorimit të drogës nga ana e nënës në embrion,
përfundimet e formave të ndryshme të edukimit të fëmijëve, njohuritë e fëmijëve mbi
hapësirën dhe kohën, konfliktet e adoleshentëve, përshtatjen e njerëzve më të moshuar.

Psikologët që merren me personalitetin dhe psikologët socialë

Psikologët që merren me personalitetin e njeriut përpiqen t'i caktojnë tiparet
njerëzore; të përcaktojnë se çka ndikon në proceset mendore të njeriut, ndjenjat dhe
sjelljet, si dhe t'i sqarojnë çrregullimet psikologjike. Ata merren sidomos me problemet e
njeriut sikur janë ankthi dhe agresioni, si dhe me çështjet e roleve gjinore.

Psikologët socialë në rend të parë orientohen në natyrën dhe në shkaqet e të menduarit dhe të ndjenjave të individëve dhe në sjelljen e tyre në situatat sociale. Psikologët që studiojnë personalitetin përpiqen që brenda personit t'i gjejnë disa interpretime të sjelljes, kurse psikologët socialë orientohen në ndikimet shoqërore ose të jashtme. Në sjellje veprojnë edhe ndikimet e brendshme dhe të jashtme.

Psikologët industrialë

Psikologët industrialë janë të orientuar në raportet midis njeriut dhe punës. Psikologët e organizatave studiojnë sjelljen e njerëzve në organizata siç janë ndërmarrjet e ndryshme. Mirëpo, shumë psikologë janë të arsimuar për të dy fushat.

Psikologët industrialë dhe ata të organizatave janë të punësuar në organizatat afariste me detyrë që t'i përmirësojnë kushtet e punës, të shtojnë produktivitetin dhe - nëse kanë arsimim për këshillime - punojnë me të punësuarit që kanë probleme në punë. Ndihmojnë gjatë punësimit, arsimimit dhe përparimit.