Wikileaks shqetëson Beogradin

A kanë politikanët serbë arsye për shqetësim nga publikimi i dokumenteve të reja nga Wikileaks? Gjykuar sipas reagimeve në Beograd, duket se po.

Dokumentet që u kontrabanduan nga Departamenti i Shtetit dhe u publikuan në Wikileaks liderët dhe diplomatët botërorë kryesisht i shfaqin keq.

Megjithëse, nuk u lanë pa u përmendur as politikanët në Serbi, të cilët kanë arsye për shqetësim nga ajo se çka do të thuhet për ta në 994 telegramet sekrete që u dërguan nga Ambasada e SHBA’ve në Beograd.

Sipas gazetës serbe ‘Blic’, tash për tash dihet se numri më i madh e këtyre dokumenteve – gjegjësisht 35 – janë dërguar pikërisht gjatë vitit 2007, kur edhe ishin shpallur zgjedhjet presidenciale në Serbi.

Sipas gazetës shumë politikanë të pozitës dhe opozitës, deklaruan se politikanët në Beograd dhe ata në Banjallukë, që janë pjesë e përditshme e “vijës së nxehtë”, ishin goxha të përmbajtur në dhënien e deklaratave publike, megjithëse u konsultuan mes veti për pasojat që do të mund të krijoheshin pas publikimit të dokumenteve.

Jozyrtarisht, një zyrtar i Qeverisë së Serbisë deklaroi se “çështja se kush do të dëshirojë që tash e tutje të flas me amerikanët, mbetet plotësisht e hapur”, ngase gjithnjë e më shumë po vërehet një shqetësim nga ajo që do të mund të publikohej.

"Që nga sot në Ambasadën Amerikane vetëm pohoj ose mohoj me kokë, dhe nuk flas më asgjë”, ishte komenti i parë i një zyrtari të lartë politik rajonal.
Sipas revistës gjermane ‘Der Spiegel’, Wikileaks posedon 994 depeshe, të cilat tash 30 vjet janë dërguar nga Ambasada e SHBA’ve në Beograd drejt Departamentit të Shtetit, përmbajtjet e të cilave së shpejti do të jenë të qasshme për opinionin.

Sipas ‘Blic’, pak para vizitës së presidentit Tadic në Gjermani,më 16 nëntor 2009, me atë rast ishin takuar edhe këshilltari i kancelares gjermane Merkel, Christoph Heusgen, dhe Philip Murphey, ambasador amerikan në Berlin.
Heusgen i tha Murphey’t se, edhe pse gjithmonë thotë se ndaj Milorad Dodik mban “qëndrime të forta”, Tadic do të duhej të jetë edhe më i ashpër me të.
Në depeshen amerikane thuhet edhe ajo se Heusgen shprehu pesimizmin e tij lidhur me atë nëse do të jetë e mundur ndonjëherë që Bosnje e Hercegovina të shndërrohet “në një shtet funksional”, megjithëse u pajtua me Murphey’s se duhet vazhduar me tentimet që çojnë “në atë drejtim”.

Dhe, përderisa gazetat serbe kryesisht shkruajnë për rrëfimet jozyrtare të kuluareve, zyrtarët e Ministrisë së Jashtme të Serbisë theksuan se vërtetësia e pohimeve në web-faqen e Wikileaks për sa i përket shënimeve që ndërlidhen me pohimet e diplomatit francez, Jean-David Levitte, për ministrin serb Jeremic, ende nuk është konfirmuar.

Në këtë ministri thonë se, edhe po qe se këto pohime janë të sakta, ato s’do të mund të ndikojnë ndjeshëm në pozicionin e Serbisë.

Drejtori politik i Ministrisë së Jashtme të Serbisë, Borko Stevanovic, deklaroi se as publikimi i paralajmëruar i dokumenteve nga Wikileaks për arsyet e mosarrestimit të deritanishëm të Ratko Mladic, s’mund të tronditin pozicionin e Serbisë, e as bashkëpunimin e saj me Tribunalin e Hagës.

Stefanovic përkujtoi se Ministri e Jashtme e Francës nuk e ka konfirmuar vërtetësinë e dokumenteve, të cilat (sipas tij) janë përpiluar në bazë të shënimeve të diplomatit francez, Levitte, e në të cilat, mes tjerash, theksohet edhe ajo se Jeremic “kurrë nuk i përmbush premtimet”, e as “nuk e përfaqëson fytyrën moderne të Serbisë”.

Mirëpo, sipas Stefanovic, “në këtë rast nuk është fare relevante nëse ministri Jeremic është simpatik për këshilltarin e dikujt, qoftë ky edhe këshilltari i presidentit francez, e as nëse ai përfaqëson fytyrën evropiane të Serbisë”, sepse këtë gjë më së miri e dëshmojnë vetë lëvizjet e Qeverisë së Serbisë.
Ndërkaq, zëvendësshefi i diplomacisë serbe, Zdravko Ponos, pohoi se demanti më i madh i dokumenteve të publikuara nga Wikileaks, e që kanë të bëjnë me Serbinë, është fakti që Serbia ka marrëdhënie të mira bilaterale me Francën.

Ponos po ashtu theksoi se “ministri i Punëve të Jashtme i një shteti sovran, në këtë rast i Serbisë, nuk e ka për detyrë që t’i pëlqejë kujtdo qoftë tjetër, e as që të ketë një fytyrë të pëlqyeshme ose moderne, por që të përfaqëson interesat legjitime të shtetit të tij dhe politikën zyrtare shtetërore”.

Ambasadori i Serbisë në Francë, Dusan Batakovic, i tha televizionit TV Pink se, konsideron që pjesët e publikuara të dokumenteve nuk do të ndikojnë në marrëdhëniet ndërmjet Serbisë e Francës, sepse këto marrëdhënie janë stabile dhe vazhdimisht në rritje, përfshirë këtu faktin që Franca e mbështet fuqishëm hyrjen e Serbisë në BE.

Batakovic pohoi se mospajtimet ekzistojnë, posaçërisht sa i përket statusit të Kosovës, megjithëse edhe po punohet në gjetjen e “njëlloj gjuhe të përbashkët”, dhe se rasti më i mirë për këtë është dialogu i ardhshëm mes Beogradit dhe Prishtinës.

Ndërsa, profesori i Fakultetit të Shkencave Politike në Beograd, Dusan Simic, deklaroi se publikimi i dokumenteve sekrete për Ratko Mladic’in në Wikileaks, sidomos i lidhjeve të tij me shërbimet sekrete perëndimore në BeH dhe i marrëveshjeve me diplomatët e njohur perëndimor, mund të jenë të rëndësishme për historianët serbë, por edhe për vetë politikanët.