Suedezi Charles Linnaeus nė punimin e tij Systema naturae paraqiti sistemin e parė tė klasifikimit tė kafshėve dhe bimėve. Qysh atėherė, filluan tė formoheshn opinionet e para pėr funksionin e organeve tė ndryshme (fiziologjinė). Lavoisier, babai i kimisė bashkėkohore realizoi shumė eksperimente dhe studioi frymėmarrjen e kafshėve.
Shek XIX: Filloi tė mbizotėronte idea e zhvillimit tė llojeve. Buffon interpretoi drejt rėndėsinė e fosileve si dėshmi e llojeve tė zhdukura. Lamarck, pedagog i Botanikės dhe Zoologjisė nė vitin 1973 (Paris), pėrpunoi teorinė e parė tė evolucionit tė llojeve. Cuvier, u angazhua me anatominė krahasuese, zoologjinė sistematike dhe paleontologjinė. Darwin, nė veprėn e tij Origjina e llojeve, procesin e zgjedhjes natyrale e konsideronte fillim tė evolucionit. Nė vitin 1839, gjermanėt Slaide dhe Zwann formuan teorinė qelizore. Vepra e zoologut Zwann u krahasua me atė tė Darwin, pėr shkak tė rėndėsisė sė madhe qė kishte, pasi tregonte pėr herė tė parė rėndėsinė e qelizės si njėsi themeltare e ēdo formė jete dhe si pikėnisje zhvillimi e ēdo organizmi. Gjatė shek XIX u shfaqėn teknika tė reja tė hulumtimit shkencor, ndėrsa hapa tė rėndėsishėm bėri dhe zoologjia krahasuese, falė misioneve shkencore. Koleksionet e muzeve u pasuruan me material tė ri ndėrsa u krijuan dhe degė tė reja zoologjie.
Shek XX: U krijua ethologjia, shkenca qė merret me studimin e sjelljes sė kafshėve. Nė 1973 Karl von Frisch u vlerėsua me ēmimin Nobel pėr studimet e tij ethologjike.
Kafshėt mė tė rralla nė botė
Kafsha mė e rrallė nė botė ėshtė breshka e ishullit Pinta (Geochelone elephantopus abingdomi) nė arkipelagun Galapago. Ka mbijetuar vetėm njė pėrfaqėsues mashkull i llojit, qė quhet Xhorxh i Vetėm. Pasi shpresat pėr tu gjetur njė i dytė janė inekzistente, ky nėnlloj breshke, konsiderohet i zhdukur.
Njė kafshė tjetėr e rrallė ėshtė rinoceronti i ishullit Java (Rhinoceros sandaicus) prej tė cilit kanė mbijetuar vetėm (60) nė Indonezi dhe Vietnam.
E vetmja kafshė ujore (gjitare) nė botė ėshtė delfini i ujit tė ėmbėl (Lipotes Vexillifer) qė jeton nė lumin Yangtze tė Kinės. Kanė mbetur vetėm 15 pėrfaqėsues tė llojit.
Kafsha qė jeton mė gjatė nė planet ėshtė breshka gjigande. Nė vitin 2006 ngordhi Hariet, njė mostėr qė lindi nė kohėn e Darwin, domethėnė rreth vitit 1830.
Mosha mesatare e disa kafshėve:
Lopa 10
Kali 20
Ariu 18
Macja 12
Gorilla 20
Delfini 20
Dreri - 10
Elefanti 40
Kanguri 7
Gjirafa 10
Gjeli 8
Lepuri 5
Luani 15
Ujku 10
Miu 2
Delja 12
Rinoceronti 15
Qeni 12
Breshka 100
Derri 10
Shek XIX: Filloi tė mbizotėronte idea e zhvillimit tė llojeve. Buffon interpretoi drejt rėndėsinė e fosileve si dėshmi e llojeve tė zhdukura. Lamarck, pedagog i Botanikės dhe Zoologjisė nė vitin 1973 (Paris), pėrpunoi teorinė e parė tė evolucionit tė llojeve. Cuvier, u angazhua me anatominė krahasuese, zoologjinė sistematike dhe paleontologjinė. Darwin, nė veprėn e tij Origjina e llojeve, procesin e zgjedhjes natyrale e konsideronte fillim tė evolucionit. Nė vitin 1839, gjermanėt Slaide dhe Zwann formuan teorinė qelizore. Vepra e zoologut Zwann u krahasua me atė tė Darwin, pėr shkak tė rėndėsisė sė madhe qė kishte, pasi tregonte pėr herė tė parė rėndėsinė e qelizės si njėsi themeltare e ēdo formė jete dhe si pikėnisje zhvillimi e ēdo organizmi. Gjatė shek XIX u shfaqėn teknika tė reja tė hulumtimit shkencor, ndėrsa hapa tė rėndėsishėm bėri dhe zoologjia krahasuese, falė misioneve shkencore. Koleksionet e muzeve u pasuruan me material tė ri ndėrsa u krijuan dhe degė tė reja zoologjie.
Shek XX: U krijua ethologjia, shkenca qė merret me studimin e sjelljes sė kafshėve. Nė 1973 Karl von Frisch u vlerėsua me ēmimin Nobel pėr studimet e tij ethologjike.
Kafshėt mė tė rralla nė botė
Kafsha mė e rrallė nė botė ėshtė breshka e ishullit Pinta (Geochelone elephantopus abingdomi) nė arkipelagun Galapago. Ka mbijetuar vetėm njė pėrfaqėsues mashkull i llojit, qė quhet Xhorxh i Vetėm. Pasi shpresat pėr tu gjetur njė i dytė janė inekzistente, ky nėnlloj breshke, konsiderohet i zhdukur.
Njė kafshė tjetėr e rrallė ėshtė rinoceronti i ishullit Java (Rhinoceros sandaicus) prej tė cilit kanė mbijetuar vetėm (60) nė Indonezi dhe Vietnam.
E vetmja kafshė ujore (gjitare) nė botė ėshtė delfini i ujit tė ėmbėl (Lipotes Vexillifer) qė jeton nė lumin Yangtze tė Kinės. Kanė mbetur vetėm 15 pėrfaqėsues tė llojit.
Kafsha qė jeton mė gjatė nė planet ėshtė breshka gjigande. Nė vitin 2006 ngordhi Hariet, njė mostėr qė lindi nė kohėn e Darwin, domethėnė rreth vitit 1830.
Mosha mesatare e disa kafshėve:
Lopa 10
Kali 20
Ariu 18
Macja 12
Gorilla 20
Delfini 20
Dreri - 10
Elefanti 40
Kanguri 7
Gjirafa 10
Gjeli 8
Lepuri 5
Luani 15
Ujku 10
Miu 2
Delja 12
Rinoceronti 15
Qeni 12
Breshka 100
Derri 10
No Comment.